+Deus, in adiutorium

Brat wysłany dla załatwienia jakiejś sprawy, jeśli spodziewa się, że w tym samym dniu powróci do klasztoru, niech nie waży się jeść poza domem, nawet jeśli go ktoś zaprasza, chyba że otrzyma pozwolenie od swego opata. Jeśli inaczej postąpi, ma być ukarany.

WBracia, którzy bardzo daleko zajęci są pracą i nie mogą przybyć we właściwym czasie do kościoła – o ile opat uzna, że tak jest – tam mają odprawić Oficjum Boże, gdzie pracują, klękając z bojaźnią Bożą. Podobnie ci, którzy zostali wysłani w podróż, nie powinni opuszczać ustanowionych godzin kanonicznych. Niech je odmawiają jak mogą i nie zaniedbują złożyć daninę służby.

Wprawdzie mnich powinien zachować się tak jakby nieustannie trwał Wielki Post, lecz skoro niewielu taką cnotę posiada, przeto wzywamy, aby w dniach Wielkiego Postu żyć w doskonałej czystości, aby w tych dniach świętych wszelkie niedbalstwa w innych porach popełnione wynagrodzić. Zrobimy to w godny sposób, jeżeli powstrzymamy się od wszelkich grzechów i przyłożymy się z płaczem do modlitwy, do czytania, do skruchy serdecznej i do wstrzemięźliwości. Dodajmy więc w tych dniach coś do zwykłej daniny służby naszej, a mianowicie prywatne modlitwy i wstrzemięźliwości w pokarmie i napoju. Niechaj każdy ofiaruje Bogu, z radością Ducha Świętego, coś z własnej woli ponad przepisaną mu miarę, a więc niechaj ujmie coś z pokarmu dla ciała, z napoju, ze snu, z rozmów, z żartów i innych, i niech z radością duchowego pragnienia oczekuje święta Wielkanocy. Jednak to, co ofiaruje, ma przedstawiać swemu opatowi, aby działo się z jego modlitwą i wolą. Bo to, co się dzieje bez pozwolenia ojca duchownego, będzie poczytane za zarozumiałość i próżność, a nie za zasługę. Niech więc wszystko się dzieje za zgodą opata.

W niedzielę wszyscy zajmą się czytaniem, wyjąwszy tych, którzy zostali wyznaczeni do różnych obowiązków. Jeśli się zaś trafi brat tak niedbały i leniwy, że nie będzie chciał lub potrafił rozmyślać i czytać, trzeba mu wyznaczyć pracę do wykonania, aby nie pozostawał bezczynny. Braciom słabym lub wątłym należy wyznaczyć taką pracę, czy rzemiosło aby nie oddawali się lenistwu ani nie byli przygnębieni uciążliwą pracą i od niej się uchylali. Opat powinien uwzględniać ich słabość.

Od pierwszego października aż do początku Wielkiego Postu mają zająć się czytaniem aż do godziny drugiej. Po drugiej odprawi się Tercję. Aż do Nony będą wykonywać prace, które im polecono. Po pierwszym dzwonieniu na Nonę porzucą swoje prace, by byli gotowi na drugie dzwonienie. Po posiłku zajmą się lekturą lub psalmami. W dniach Wielkiego Postu będą czytali od rana do końca godziny trzeciej i będą pracowali, jak im polecono, do końca godziny dziesiątej. W tych dniach Wielkiego Postu wszyscy otrzymują po jednej książce z biblioteki, którą mają przeczytać za porządkiem i w całości. Książki te rozdziela się na początku Postu. Należy wyznaczyć jednego lub dwóch braci starszych, którzy będą obchodzić klasztor w godzinach przeznaczonych na lekturę braci i sprawdzą, czy nie znajdzie się brat leniwy, który traci czas bezczynnie lub na plotki, zamiast zająć się czytaniem i w ten sposób nie tylko sam nie korzysta, lecz i innym przeszkadza. Jeśli się taki znajdzie – oby tego nie było – niech będzie upomniany raz i drugi. Jeśli się nie poprawi, niech podlega karze według Reguły, aby inni się lękali. Żaden brat nie ma wdawać się w rozmowę z innym w niewłaściwej porze.

Lenistwo jest wrogiem duszy. Dlatego też bracia powinni w pewnych godzinach zajmować się pracą ręczną, a w innych Bożym czytaniem. Sądzimy, że obie te rzeczy unormujemy następującym zarządzeniem: od Wielkanocy do pierwszego października bracia wyjdą z rana i będą wykonywali potrzebne prace od godziny pierwszej prawie aż do czwartej. Od godziny czwartej prawie aż do Seksty zajmą się czytaniem. Po Sekście, powstawszy od stołu, będą odpoczywali w swoich łóżkach w zupełnym milczeniu. Jeżeli kto chce czytać, może to robić, byle nie przeszkadzał innemu. Nonę odmówi się wcześniej, o godzinie wpół do dziewiątej, po czym znów będą robili to, co jest do roboty aż do Nieszporów. Jeżeli konieczność miejscowa lub ubóstwo wymagają, aby bracia sami pracowali przy żniwach, niech się tym nie martwią. Wtedy bowiem są naprawdę mnichami, gdy żyją z pracy rąk własnych, jak Ojcowie nasi i Apostołowie. Wszystko ma się odbywać z umiarem ze względu na słabych duchem.

Obowiązek ogłoszenia godziny Oficjum Bożego we dnie i w nocy spada na opata. Będzie go wypełniał albo sam, albo powierzy go sumiennemu bratu, aby wszystko odbyło się we właściwych godzinach. Ci, którym polecono, będą intonowali psalmy i antyfony po opacie według swej kolejności. Niech nikt nie ośmiela się śpiewać ani czytać, jeżeli nie potrafi tak się z tego wywiązać, aby słuchacze się budowali. Ten, któremu opat nakaże, ma to zrobić z pokorą, powagą i bojaźnią Boga.

Jeśli mnich przy jakiejkolwiek pracy, w kuchni, w piwnicy, przy posłudze, w piekarni, w ogrodzie, wykonując rzemiosło, w jakimkolwiek miejscu zawini, uszkodzi lub zgubi jakikolwiek przedmiot, czy popełni jakieś inne przekroczenie, pójdzie natychmiast oskarżyć się przed opatem i zgromadzeniem. Jeżeli tego nie zrobi, a jego uchybienie dojdzie do wiadomości innego, ma ulec surowszemu skarceniu. Jeśli idzie o tajemny grzech duszy, wyzna go tylko opatowi lub ojcom duchowym, którzy umieją leczyć swoje i cudze rany, nie wyjawiając ich ani rozgłaszając.

Jeśli się ktoś pomyli recytując psalm, responsorium, antyfonę lub lekcję i jeśli nie upokorzy się tam przed wszystkimi przez zadośćuczynienie, ma być surowiej ukarany. Nie chciał bowiem przez pokorę naprawić tego, w czym zawinił przez niedbalstwo. Chłopcy za takie przewinienia mają być ukarani chłostą.

Ten, który za ciężkie przewinienia został wyłączony ze wspólnoty w kościele i przy stole, ma upaść na ziemię przed drzwiami kościoła pod koniec odprawiania Oficjum Bożego i nie będzie się odzywał, złoży głowę twarzą do ziemi i rozciągnie się pod stopy wychodzących z kościoła. Będzie to robił, dopóki opat nie osądzi, że zadośćuczynił. Kiedy mu opat rozkaże, rzuci się do stóp opata i wszystkich braci, aby się za niego modlili. Wtedy, jeśli opat nakaże, będzie przyjęty do chóru na miejsce, które mu opat wyznaczy. Nie będzie mu jednak wolno bez ponownego polecenia opata intonować psalmu lub czytać lekcji czy czegokolwiek innego. Na wszystkich Godzinach, gdy kończy się Boże Oficjum, rzuci się na ziemię na tym miejscu, na którym stoi. I będzie tak zadośćczynić, dopóki opat nie powie, żeby przestał. Ci zaś, których wyłączono za lżejsze winy tylko od stołu, mają zadośćuczynić w kościele; mają to robić aż do zarządzenia opata, który ich pobłogosławi i powie: „Już wystarczy”.